Verhaal van collega Daniëlle

Of ze nu met een behandeldoel binnenkomen of dat ze vooral bij haar zijn om te ontspannen: muziek doet iets met cliënten, ziet muziektherapeut Daniëlle Jurriens. Het belangrijkste is dat ze die ontspanning meenemen naar het dagelijks leven. „Via een begeleider hoorde ik terug: ‘Van de muziekjuffrouw moet ik rustig worden en diep ademen’.”

Muziek speelt een grote rol in het leven van Daniëlle Jurriens. Via een stage bij haar opleiding muziektherapie kwam ze terecht bij de Rozelaar, waar ze zo’n twintig uur per week als muziektherapeut werkt.

Binnen de muziektherapie die ze aanbiedt zijn er verschillende takken. Dat heeft alles te maken met de diverse hulpvragen. “Bij de EMB-groep (ernstig meervoudig beperkten, red.) gaat het vooral om het hier en nu ervaren van je zintuigen: horen, voelen, aanraken.

Dat is anders dan wanneer je met iemand uit de LVB-groep (licht verstandelijk beperkten, red.) werkt. Dan komt iemand vaker binnen via een verwijzing van een gedragsdeskundige. We stellen dan langetermijndoelen voor een traject van een halfjaar en kijken daarna of we dat nog moeten verlengen.”

Een vraag die daarbij meer dan eens terugkomt is hoe iemand omgaat met prikkels en emoties. “Ik bied tijdens muziektherapie bijvoorbeeld een prikkel en kijk hoe de cliënt daarop reageert. Of ik laat een bepaalde emotie horen en vraag dan aan de cliënt om welke emotie het gaat.”

Assertief

Daniëlle geeft het voorbeeld van cliënten die als doel hebben om beter voor zichzelf op te komen. “Soms vinden ze van zichzelf dat ze dat al best goed doen. Ik observeer hen dan: klopt wat ze zeggen met het beeld dat ik van hen krijg? Veel kan ik zien aan de manier waarop ze muziek maken en wat ze laten zien. Blijven ze op de achtergrond of treden ze toch wat meer op de voorgrond?

Vervolgens daag ik hen uit. Ik ga bijvoorbeeld trommelen en vraag hen om harder te trommelen dan ik. Zo creëer ik situaties waarbij cliënten leren om assertief te zijn.”

De meeste cliënten die via een verwijzing bij Daniëlle terechtkomen, werken een-op-een met haar. “Tenzij hun doel natuurlijk is om beter te leren samenwerken. De EMB-behandelingen zijn wel in een groep.”

Voelen

Bij de EMB-groep is het lastig om de cliënten met instrumenten aan de slag te laten gaan. “Daar maak ik meer gebruik van receptieve, ontvangende muziektherapie. Daarbij richt ik me dan op geluiden die iets triggeren in de hersenen. Cliënten merken: er gebeurt nu iets.”

Daniëlle maakt bij deze groep gebruik van de Beleven in Muziek (BiM)-methode. “Ik laat dan muziekstukken horen terwijl ik de cliënten ondertussen voorwerpen laat voelen of de maat van de muziek benadruk. Mijn stemgeluid doet ook al veel, merk ik.”

Het resultaat van een therapiesessie is meer dan eens dat cliënten ontspannen weggaan, ziet ze. “Ze komen rustiger aan bij hun begeleiders. Het belangrijkste is natuurlijk dat ze dat meenemen in het dagelijks leven. Zo hoorde ik van een begeleider dat een cliënt in een bepaalde situatie had gezegd: ‘Van de muziekjuffrouw moet ik rustig worden en goed ademen.’ Dat vond ik mooi om terug te krijgen.”

Sing-in

Muziektherapie is niet de enige vorm van muziek op de Rozelaar. Iedere dinsdagmiddag oefent het Rozelaarkoor onder leiding van Daniëlle. Daar verwondert ze zich soms over wat ze ziet en hoort: “De deelnemers vinden het leuk om te zingen en kunnen het ook goed. Sommige van de cliënten zijn muzikaler dan ik, ze pikken een melodie zo snel op! Ik oefen bijvoorbeeld een tweede stem met hen of we voegen instrumentale stukjes toe.”

Het koor doet meer dan alleen oefenen. “Zo’n vier tot zes keer per jaar treden we op. Dat kan een sing-in zijn vanuit de Rozelaar, maar we zijn ook uitgenodigd door een kerk in Garderen en we hebben weleens in het Schaffelaartheater in Barneveld gestaan.”

Ondanks dat het Rozelaarkoor vooral voor de hobby is, merkt Daniëlle dat het ook therapeutisch werkt: “Mensen werken samen en kweken zelfvertrouwen. Het is een hechte groep, iedereen helpt elkaar.”

Vanuit het koor is ze nu bezig om een band op te zetten, want instrumentaal talent is er ook. “Bij het koor hebben we twee drummers en iemand die piano speelt. Verder werken we veel met bijvoorbeeld shakers en xylofoons, allemaal instrumenten die we eveneens bij muziektherapie inzetten.”

Herinneringen

Of het nu bij muziektherapie is of op andere momenten, muziek roept sowieso veel emotie op, merkt Daniëlle. Op blijde en verdrietige momenten. “Als er iets of iemand te vieren is, weet iedereen wel een liedje dat daarbij past. En als iemand overleden is, is er vaak een liedje dat aan die persoon doet denken. Dat is een mooie manier om stil te staan bij bepaalde herinneringen.

Bij blijde gelegenheden geldt het ook: als er iets te vieren is en er een lied gezongen wordt, zie je cliënten blij en enthousiast worden. Zo zit de sfeer er snel in.”

Ontspannen

In de toekomst zou de muziektherapeut zich nog meer willen richten op de ontspannende kant van muziek. Nadenkend zegt ze: “We leven in een drukke maatschappij. Mensen met een beperking hebben ook last van al die prikkels. Hoe zet je dan muziek strategisch in om de hersenen tot rust te laten komen? Sommige instrumenten, zoals de rainmaker, hebben dat van nature al in zich. Dat vind ik heel interessant.”

Overigens hoeven cliënten niet muzikaal te zijn of een instrument te bespelen om muziektherapie te kunnen volgen, benadrukt Daniëlle. “Ik merk soms dat cliënten daarvoor gespannen zijn, maar dat is niet nodig. Het gaat uiteindelijk niet om de muziek, maar om de oefeningen die we doen, en daarbij gebruiken we muziek als middel.”

In ieder geval gaan de cliënten van de Rozelaar graag naar muziektherapie. “Ze vinden het heel leuk als ze daarvoor in aanmerking komen.”